دیپلماسی یا توهم قدرت؟ تقابل ترامپ و زلنسکی در آستانه تغییر معادلات جهانی…
خبرگزاری پیگرد:جهان
نوشته شده توسط:حامیه نادری
یکشنبه ۱۲ حوت ۱۴۰۳
دیدار میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، که قرار بود به بررسی روابط دوجانبه و مسائل امنیتی اختصاص یابد، به یک مشاجره بی‌سابقه و پرتنش تبدیل شد. این دیدار که در دفتر بیضی کاخ سفید برگزار شد، با لحنی تند و هشدارهای شدید ترامپ همراه بود و برخی ناظران آن را نقطه عطفی در سیاست آمریکا نسبت به اوکراین توصیف کردند.
اختلافات شدید از لحظات نخست دیدار
گزارش‌های منتشرشده از سوی رسانه‌های بین‌المللی، از جمله رویترز و نیویورک تایمز، حاکی از آن است که این دیدار از همان دقایق نخست به اختلافات جدی و درگیری لفظی کشیده شد.
ترامپ صراحتاً به زلنسکی هشدار داد:
«توافق کن یا روی کمک ما حساب نکن.»
زلنسکی که از این اظهارات برآشفته شده بود، پاسخ داد:
«شما من را به کاخ سفید دعوت کردید تا به من توهین کنید؟»
ترامپ در ادامه، نقش اوکراین در جنگ را زیر سؤال برد و گفت:
«بدون ایالات متحده، تو هیچ‌چیز نیستی.»
این لحن تهاجمی فضای جلسه را بیش از پیش متشنج کرد. در این میان، جی دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، نیز به زلنسکی تاخت و گفت:
«تو در این دیدار حتی یک‌بار هم از آمریکا بابت کمک‌هایش تشکر نکردی.»
یکی از جنجالی‌ترین حواشی این دیدار، انتقاد یک خبرنگار آمریکایی از لباس نظامی زلنسکی بود. از زمان آغاز جنگ اوکراین، رئیس‌جمهور این کشور همواره با لباس ارتشی در مجامع رسمی ظاهر شده است، اما این بار، یک خبرنگار از او پرسید:
«چرا هنوز لباس نظامی به تن داری؟ آیا کاخ سفید ارزش این را ندارد که لباس رسمی‌تری بپوشی؟»
زلنسکی که از این پرسش ناراحت شده بود، پاسخی نداد، اما این موضوع در رسانه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد.
محور اصلی تنش؛ اختلاف بر سر مذاکرات صلح و توافق معادن
یکی از اصلی‌ترین محورهای تنش در این دیدار، فشار واشنگتن بر کی‌یف برای انعطاف بیشتر در مذاکرات صلح با روسیه بود. ترامپ با تأکید بر اینکه آمریکا به دنبال پایان سریع جنگ است، هشدار داد:
«قمار با جنگ جهانی سوم خطرناک است.»
در مقابل، زلنسکی تأکید کرد که هیچ‌گونه سازشی با ولادیمیر پوتین نباید صورت بگیرد و خواستار تضمین‌هایی برای آغاز مذاکرات صلح شد.
همچنین، گزارش واشنگتن پست نشان می‌دهد که یکی از موارد بحث‌برانگیز در این دیدار، توافق استخراج معادن اوکراین بود. شرکت‌های آمریکایی قرار بود امتیازات ویژه‌ای برای بهره‌برداری از منابع معدنی حیاتی اوکراین دریافت کنند. اما در مقابل، واشنگتن انتظار داشت که زلنسکی در مذاکرات صلح با روسیه انعطاف بیشتری نشان دهد.
لغو کنفرانس خبری و خروج زلنسکی از کاخ سفید
با شدت گرفتن اختلافات، ترامپ دستور لغو کنفرانس خبری مشترک را صادر کرد. خبرنگاران که انتظار داشتند جزئیات این دیدار را در یک نشست خبری بشنوند، با اعلام ناگهانی لغو آن غافلگیر شدند.
شبکه CBS گزارش داد که مایک والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا، و مارکو روبیو، وزیر خارجه، از هیئت اوکراینی خواستند کاخ سفید را ترک کند. برخی منابع ادعا کرده‌اند که ترامپ شخصاً از زلنسکی خواسته بود جلسه را ترک کند.
پس از خروج از کاخ سفید، زلنسکی در پیامی کوتاه گفت:
«از رئیس‌جمهور، دولت و مردم آمریکا برای حمایت‌هایشان سپاسگزارم. کشور من خواهان یک صلح عادلانه و پایدار است.»
واکنش‌های بین‌المللی و انتقادات شدید دموکرات‌ها از ترامپ
دیدار پرتنش ترامپ و زلنسکی واکنش‌های گسترده‌ای را در سطح بین‌المللی به دنبال داشت.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، گفت:
«متجاوز روسیه است و مردم اوکراین مورد تعرض قرار گرفته‌اند. کمک به اوکراین کار درستی است و ادامه خواهد داشت.»
اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، خطاب به زلنسکی نوشت:
«رئیس‌جمهور عزیز، شما هرگز تنها نیستید. ما به همکاری برای یک صلح عادلانه و پایدار ادامه خواهیم داد.»
در مقابل، دمیتری مدودف، معاون شورای امنیت روسیه، از ترامپ تمجید کرد و گفت:
«زلنسکی بالاخره در کاخ سفید سر جای خود نشانده شد.»
دموکرات‌های کنگره آمریکا، برخورد ترامپ با زلنسکی را «هدیه‌ای به پوتین» توصیف کردند.
چاک شومر، رهبر دموکرات‌های سنا، گفت:
«ترامپ و ونس مشغول اجرای دسیسه‌های پوتین هستند. دموکرات‌های سنا هرگز از نبرد برای دموکراسی و آزادی دست نخواهند کشید.»
گریگوری میکس، عضو ارشد حزب دموکرات در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان:«رفتار امروز ترامپ رهبری آمریکا را تضعیف کرد و دشمنان ما را جسورتر کرد. او هم آبروی خودش را برد هم حزبش را، و به چند نسل مردم آمریکا که برای منزلت آمریکا جنگیده‌اند و جان باخته‌اند اهانت کرد. این پرزیدنت زلنسکی نبود که در کاخ سفید به ایالات متحده توهین کرد. دونالد ترامپ بود.»
سناتور تمی داکوورت، سرباز سابق جنگ:«حمله به شریک دمکراتیک ما در جهت منافع یک دیکتاتور مستبد. ترامپ مایه شرمساری ملی است.»
سناتور کریس مورفی، عضو کمیته روابط خارجی که تندترین انتقادها را به ترامپ داشته در ایکس نوشت: «آنچه در کاخ سفید اتفاق افتاد یک شبیخون برنامه‌ریزی شده بود، که هدف آن کمک به دیکتاتور بی‌رحم روسیه و آسیب زدن به امنیت آمریکا بود. ترامپ تبدیل به سگ حرف‌شنوی پوتین شده است، و درحالی که آمریکا به جای نظام‌های دمکراتیک جانب دیکتاتورها را می‌گیرد، قدرت آمریکا در سطح جهان درحال افول است.»
مصاحبه زلنسکی با فاکس نیوز
پس از دیدار با ترامپ، زلنسکی در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز تأکید کرد که اوکراین بدون کمک آمریکا به سختی می‌تواند در برابر روسیه مقاومت کند. او گفت:
«روس‌ها وارد سرزمین و خانه‌های ما شده‌اند. شمار زیادی از مردم ما را کشته‌اند. این که به‌راحتی فراموش کنیم و بگوییم پوتین مردی عالی است، نه.»
در پاسخ به این پرسش که آیا باید از ترامپ عذرخواهی کند، زلنسکی گفت:
«مطمئن نیستم که مرتکب اشتباهی شده باشم که بخواهم برای آن پوزش بخواهم.»
آیا سیاست آمریکا نسبت به اوکراین تغییر خواهد کرد؟
دیدار جنجالی میان ترامپ و زلنسکی می‌تواند نشانه‌ای از تغییر رویکرد واشنگتن نسبت به کی‌یف باشد. برخی تحلیلگران معتقدند که ترامپ قصد دارد حمایت‌های آمریکا را به امتیازدهی زلنسکی در مذاکرات صلح مشروط کند.
اما این سؤال همچنان باقی است: آیا آمریکا حمایت‌های مالی و نظامی خود را از اوکراین کاهش خواهد داد؟ آیا زلنسکی مجبور خواهد شد موضع خود را در برابر روسیه تغییر دهد؟ آیا این اختلافات باعث ایجاد شکاف عمیق‌تر میان رهبران غربی خواهد شد؟
پاسخ به این پرسش‌ها در ماه‌های آینده مشخص خواهد شد. اما یک چیز قطعی است: دیدار ترامپ و زلنسکی نه‌تنها نتیجه‌ای دیپلماتیک در بر نداشت، بلکه به یکی از پرتنش‌ترین جلسات میان رهبران آمریکا و اوکراین در سال‌های اخیر تبدیل شد.
