سازمان ملل: عدم دسترسی ۲۱ میلیون نفر در افغانستان به آب آشامیدنی سالم
خبرگزاری پیگرد:افغانستان
نوشته شده توسط:حامیه نادری
یکشنبه ۱ دلو ۱۴۰۲
خشکسالی‌های پی در پی ناشی از تغییرات اقلیمی سبب کاهش منابع آبی در افغانستان شده است. سازمان ملل متحد گزارش داده که بیش از ۷۰ درصد خانواده‌ها در افغانستان با کمبود آب آشامیدنی مواجه اند.
اداره هماهنگ کننده امور بشردوستانه سازمان ملل متحد یا «اوچا» اعلام کرد، در حال حاضر ۲۱ میلیون تن در افغانستان به آب پاک آشامیدنی دسترسی ندارند.
این اداره سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه (۲۶جدی) در صفحه اجتماعی ایکس نوشت که یکی از اثرات قابل مشاهده تغییر اقلیم در افغانستان کمبود آب آشامیدنی است.
به گفته اوچا، در ۳۰ ولایت افغانستان کیفیت آب آشامیدنی بسیار پایین است و بیشتر مردم را با خطر مریضی‌های متنوع مواجه کرده است.
مسوولان شاروالی کابل وزارت انرژی و آب می‌گویند به تامین آب آشامیدنی مردم کابل متعهد اند و تاکید دارند که برای حل این معضل، پروژه انتقال آب پنجشیر به کابل را عملی خواهند کرد.
مولوی عبدالرشید بلوچ، شهردار کابل در ارایه گزارش دهی سالانه در مرکز رسانه های حکومت گفت:” بله، مساله تامین آب وجود دارد اما این فقط برای افغانستان مشکل ندارد. این یک مشکل جهانی است. ما به خوبی از مشکلات آگاه هستیم. شرکت‌هایی هستند که آب آشامیدنی تأمین میکنند، و چند روز قبل، ما حتی در مورد تماس با این شرکت‌ها صحبت کرد زیرا ما از مردم شکایت داریم که آب آشامیدنی کمیاب شده است. سطح آب به طور کلی کاهش یافته است.”
شاروال کابل می‌گوید، آنها نشست مشترک با وزارت آب برق برای حل این مشکل داشته اند و تصمیم دارند تا تاسیسات تصفیه آب را برای تامین آب آشامیدنی در کابل تامین شود.
آقای بلوچ گفت:”وقتی ما کمبود آب را در شهر دیدیم، به این فکر افتادیم که یک جلسه مشترک با بخش تامین آب داشته باشیم. آنچه می‌توانیم انجام دهیم، ما آماده انجام آن هستیم، اما آنچه نمی‌توانیم انجام دهیم، و آنچه ما به آنها خواهیم گفت. اکنون ما برای تأسیسات تصفیه آب از مناطق دورافتاده با هزینه بسیار بزرگ آب می‌آوریم، زیرا این نگرانی وجود دارد که اگر این کار را نکنیم شهر به معنای واقعی کلمه خشک شود.”
رفیع‌الله ستانکزی، رئیس بخش انسجام آب‌ها در وزارت انرژی و آب بدون این که مشخصاً توضیح بدهد به رسانه ها گفته: وزارت انرژی و آب برای مدیریت آبهای زیرزمینی شهر کابل متعهد است و برنامه‌های همه جانبه‌ای را در این زمینه مدنظر گرفته است.
قاری مطیع الله عابد، سخنگوی وزارت انرژی و آب اداره طالبان نیز با رسانه ها گفت: “ما جلو شرکت‌هایی را که به شکل غیرقانونی چاه عمیق حفاری کرده و آب‌رسانی می‌کردند گرفتیم. پروژه بند آبگردان شاه و عروس و شاه توت در پنجشیر انشالله در آینده مشکل کمبود آب شهر کابل را رفع خواهند کرد”
یاسین ستیز، کارشناس محیط زیست می‌گوید که در اثر تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین در دو دهه گذشته، ۱۴ درصد از یخچال‌های طبیعی افغانستان ذوب شده و خشکسالی نسبت به اواخر قرن بیستم در افغانستان دو برابر شده است.
به گفته ستیز، سطح آبهای زیر زمینی در افغانستان سالانه ۱.۵ متر کاهش پیدا می‌کند و در صورتی که این وضعیت مدیریت نگردد، مشکلات فزاینده به وجود خواهد آمد.
کاظم همایون، کارشناس محیط‌زیست به خطرات استفاده بی‌رویه از آبهای زیرزمینی و عمیق‌تر ساختن چاه‌های آب اشاره می‌کند. او می‌گوید که حفر چاه‌های عمیق و کاریزها باعث کم شدن آبهای زیرزمینی و احتمال فرونشست زمین می‌شود و این روند می‌تواند در درازمدت برای شهرهای در معرض زلزله خطرات زیادی در پی داشته باشد. افغانستان، به خصوص مناطق شمالی و شرقی این کشور به شمول پایتخت از مناطق زلزله خیز می‌باشند.
سید شاه عبدال انجنیر وزارت انرژی و آب افغانستان که پایان نامه ماستری اش را هم در این باره نوشته است، به اسپوتنیک چنین می گوید: “اساس مدیریت آب های سطحی و زیر زمینی در افغانستان را روش مدیریت حوزه های دریای تشکیل میدهد، که یکی از روش های خوب برای مدیریت آب به حساب میآید و بدین اساس افغانستان عمدتا به پنج حوزه دریای بزرگ تقسیم گردیده، روش های که برای مدیریت بحران آب آشامیدنی درکابل در طول دو دهه پسین از جانب وزارت انرژی و آب درنظر گرفته شده بود اعمار بند های ذخیروی شاه و عروس در ولسوالی شکر دره و بند شاه توت در جنوب کابل در للندر میباشد، بند شاه و عروس در شکر دره درین اواخر به پایه اکمال رسیده و آب گیری آن در اوایل سال ۱۴۰۰ آغاز گردیده است و بند شاه توت هنوز ساخته نشده است. اینکه تا چند سال دیگر این بندها میتوانند آب آشامیدنی کابل را تامین نمایند، به علت خشکسالی های جاری معلوم نیست، از جانب دیگر روش اعمار بند ها به تنهای برای مدیریت بحران آب کافی نبوده، ادارات ذیربط باید روش های مدیریتی حوزه های آبگیر، ایجاد سر سبزی با استفاده از روش های جمع آوری و استفاده از آب باران را در ساحات آبگیر آغاز کنند. ادارات ذیربط برای کنترول بحران آب در مرکزو ولایات برنامه مدونی برای مقابله با بحران آب آشامیدنی و جلوگیری از استفاده بی رویه آب های زیر زمینی نداشته و ندارند ، عوامل عمده ایکه باعث تقویت بحران آب در مرکز میگردد شامل عوامل طبیعی مانند خشکسالی های چندین ساله و نبود تغدیه دوباره آبهای زیر زمینی ، تغیر اقلیم، عدم مدیریت درست منابع آب، عوامل غیر طبیعی مانند، نبود شیوه های کارآ و دقیق غرض مدیریت آب های زیر زمینی،از بین رفتن سطح جذبی زمین در اثر انکشاف نا متوازن شهری ، نبود آمار و اطلاعات کافی به منظور مدیریت آبهای زیر زمینی ، عدم موجودیت سیستم کانالازیسیون شهری ، عدم همآهنگی میان اداره آب وادارات صادر کننده جواز شرکت های تولید آب آشامیدنی ، نبود قوانین و شیوه های استفاده از آب های زیر زمینی و ازدیاد نفوس که یکی از عوامل عمده در بحران آب آشامیدنی در مرکز و ولایات کشور به حساب میآید”.
او درباره این که چگونه مشکل تامین آب و بکار گیری از آب در کابل را حل کنیم گفت: “حل بحران موجود در کوتاه مدت میسر نیست صرف برای کاهش بحران در کوتاه مدت یک سلسله قوانین جهت بکار گیری از آب های زیر زمینی باید ایجاد گردد، تا از مصارف بی رویه آب جلو گیری شود. به گونه مثال انتقال کمپنی های تولید آب آشامیدنی و نوشابه ها به بیرون از ولایت کابل به دیگر ولایات، نصب میتر در چاه های شخصی خانه های مسکونی و اجازه روزانه یک مقدار معین نظر به تعداد فامیل برای هر خانواده و ایجاد جریمه های نقدی برای خانواده های که از حدود تعین شده در یکماه اضافه مصرف میکنند. برای جلو گیری از بحران آب آشامیدنی در دراز مدت یک سلسله قوانین ایجاد گردد تا بتوانیم در دراز مدت آب را مدیریت کرده و از بحران موجوده جلوگیری نموده باشیم. به منظور جلوگیری از بحران در دراز مدت از نقطه نظر هایدرولوژیکی از ساخت ساز ها و انکشاف شهری خصوصا در حوز ه های آبریز شدیدا جلوگیری به عمل آید، ساحات که پیش از این به ساحات مسکونی تبدیل گردیده اند تحت یک پلان منظم با استفاده از تکنالوژی جمع آوری آب باران ،برای جمع آوری آب اضافی از ناوه های بام ساختمان چاه های جذبی را مطابق به معیار های بین المللی اعمار نمایند. از فروش زمین های زراعتی باید به صورت جدی جلوگیری به عمل آید، آب های مصرفی های خانه های مسکونی باید به صورت دقیق کنترول شده و با استفاده از تکنالوژی انایروبیک فلتر تصفیه شده و مطابق به پلان دقیق و مدون دوباره به آبهای زیر زمینی ترزیق گردد. سرک های که جدیدا اعمار میشوند به عوض دریناژهای کناری با استفاده از تکنالوژی جدید با چاه های جذب و جمع آوری آب باران عیار گردند تا در موقع بارندگی از ضایع شدن آب جلوگیری و آب زیر زمینی را تغذیه و تقویه نماید”.
نجیب ذکی استاد دانشکده اداره و پالیسی عامه دانشگاه کابل با صدای المان گفت، که شهر کابل با کمبود جدی آب روبرو است و این دلیل های گوناگونی می تواند داشته باشد، که دلیل نخست اش تغییر اقلیم آب و هوا می تواند باشد و دلیل دومش مقدار بارندگی کمتر در سال های پسین است و دلیل سومش افزایش نفوس شهر کابل نظر به زمان است و این افزایش نفوس در کابل ناشی از جنگ های است، که در سال های گذشته در دیگر ولایت های افغانستان جریان داشت و مردم ناچار دست به کوچ کشی به سوی شهرهای امن تر از آن میان به شهر کابل بیایند و همچنان یکی از دلیل هجوم مردم به سوی شهرهای بزرگ از جمله کابل، بیکاری و نبود کار در شهرای کمتر توسعه یافته است و این همه دلیل ها سبب مصرف بیشتر آب در این شهر و کمبود آب شده است.
او همچنان می افزاید، که دولت پیشین هم برای مقابله با کمبود آب کدام طرحی نداشت تا این مشکل را حل کنند.
او درباره مشکل این مساله می گوید: “ما برای حل این مشکل می توانم از پروژه زمان رییس جمهور داوود خان که می خواست از قسمت های جبل السراج و چاریکار می خواستند نهر بکشند و بیاورند به طرف کابل مشکل کمبود آب را حل بسازند، کار گرفت”.
دومین راه حل کمبود آب شهر کابل از دیدگاه این استاد دانشگاه کابل این است، که می توان از بند شاه و عروس که در ولسوالی شکردره ولایت کابل درست شده، کار گرفت.
او همچنان خطاب به دولت جدید افغانستان چنین می گوید: “دولت افغانستان باید طرح های مدیریت پایدار آب را بدست بگیرند تا آب های آشامیدنی برای برخی هدف های نامعقول کار گرفته نشود و آب های آشامیدنی باید تنها برای نوشیدن و کارهای که نیاز به آن است کار گرفته شود”.
گزارش سازمان ملل نشان میدهد که افغانستان چهارمین کشور آسیب پذیر از رهگذر تغییرات اقلیمی در جهان است. این سازمان تخمین زده که برای حل بحران آب افغانستان در سال جاری به ۴۷۹.۴ میلیون دالر نیاز است.
پیش از این، صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونسف) ماه گذشته گفت که ۴۲ درصد منابع آبی افغانستان به دلیل خشکسالی طولانی در این کشور خشک شده که مردم را با کمبود شدید آب آشامیدنی پاک روبرو کرده است.
این درحالی است که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که در سال ۲۰۲۴ به ۱.۵ میلیارد دلار برای ارائه کمک به ده‌ها میلیون نفر در افغانستان و غزه کمک کرده است.
